तपाईंलाई थाहा हुनुपर्ने १० नेपाली संस्कृति र परम्पराहरू ?

नेपालको विविध सांस्कृतिक परम्परा र सम्पदाहरूले यहाँको समाजलाई विशिष्टता प्रदान गरेको छ। यहाँ १० नेपाली संस्कृति र परम्पराहरू छन्, जसबारे जान...

नेपालको विविध सांस्कृतिक परम्परा र सम्पदाहरूले यहाँको समाजलाई विशिष्टता प्रदान गरेको छ। यहाँ १० नेपाली संस्कृति र परम्पराहरू छन्, जसबारे जान्नुपर्नेछ:

१. दशैं (बडादशैं)

• महत्त्व: दशैं नेपालकै सबैभन्दा ठूलो चाड हो। यो चाड देवी दुर्गाको पूजा आराधनाका रूपमा मनाइन्छ। विजयादशमीको दिनमा मान्यजनहरूबाट टीका र जमरा लगाउने परम्परा छ, जसले सन्तानलाई आशीर्वाद र सुख-शान्ति प्रदान गर्छ।

२. तिहार (यमपञ्चक)

• महत्त्व: तिहार पाँच दिन लामो पर्व हो, जहाँ लक्ष्मी पूजा, काग, कुकुर, गाई, र गोरुको पूजा गरिन्छ। भाइटीकाको दिन दाजुभाइ र दिदीबहिनीको सम्बन्धलाई सम्मान गरिन्छ, जहाँ बहिनीले दाजुलाई टीका लगाएर दीर्घायुको कामना गर्छिन्।

३. मगर परम्परा (माघे संक्रान्ति)

• महत्त्व: मगर समुदायले माघे संक्रान्तिलाई आफ्नो मुख्य पर्वको रूपमा मनाउँछ। यस दिन मगर समुदायले विभिन्न परम्परागत नाचगान, खानपान, र मेलाहरूको आयोजना गर्छन्। खिचडी, तिलको लड्डू, र गुँडपाक जस्ता परिकार खाइन्छ।

४. जनै पूर्णिमा (रक्षाबन्धन)

• महत्त्व: जनै पूर्णिमाको दिन हिन्दू धर्मावलम्बीहरूले आफ्नो यज्ञोपवित (जनै) परिवर्तन गर्छन् र रक्षा बन्धन बाँध्छन्। यो चाड विशेषगरी भाइबहिनीको प्रेम र स्नेहलाई बढावा दिने मानिन्छ।

५. साकेला (किराँत परम्परा)

• महत्त्व: किराँत समुदायको साकेला पर्व, जसलाई उभौली र उधौली पनि भनिन्छ, कृषिको चक्रसँग सम्बन्धित छ। यो पर्वमा किराँतहरूले सामूहिक रूपमा साकेला नाच्ने र पूजापाठ गर्ने गर्छन्।

६. गाईजात्रा

• महत्त्व: गाईजात्रा एक रमाइलो चाड हो, जहाँ परिवारले मृतक आफन्तको सम्झनामा गाई निकाल्ने गर्छन्। यो चाड विशेषगरी काठमाडौँ उपत्यकामा नेवारी समुदायद्वारा मनाइन्छ। यस चाडमा व्यङ्ग्यात्मक कार्यक्रमहरू पनि गरिन्छ।

७. तिज

• महत्त्व: तिज महिलाहरूको चाड हो, जहाँ उनीहरू नाचगान गर्दै आफ्नो सौभाग्य र परिवारको कल्याणका लागि व्रत बस्छन्। तिजको मुख्य आकर्षण भनेको महिलाहरूले रातो पहिरनमा नाच्ने, रमाउने र शिवालयमा गएर पूजा गर्ने हो।

८. कुमारी पूजा (जिउँदो देवीको पूजाः)

• महत्त्व: कुमारी पूजा नेपालका नेवार समुदायमा विशेष महत्त्वको छ। काठमाडौँ उपत्यकामा जिउँदो देवीको रूपमा एक कुमारी कन्यालाई पूजिन्छ। कुमारीलाई देवीको अवतार मानिन्छ र विभिन्न पर्वहरूमा उनको विशेष पूजा गरिन्छ।

९. नेवारी जात्रा (इन्द्रजात्रा)

• महत्त्व: इन्द्रजात्रा नेवारी समुदायको मुख्य पर्व हो, जुन काठमाडौँ उपत्यकामा विशेष महत्त्व राख्छ। यस चाडमा इन्द्र भगवानको पूजा गरिन्छ र रथयात्रा सहितको परम्परागत नाचगान गरिन्छ।

१०. छठ पर्व

• महत्त्व: छठ पर्व नेपालका तराई क्षेत्रका प्रमुख चाड हो, जहाँ सूर्य भगवानको पूजा गरिन्छ। व्रतालुहरूले खोलामा, तलाउमा वा नदीमा स्नान गरेर सूर्यलाई अर्घ्य दिन्छन्। यो पर्व विशेषगरी स्वास्थ्य र समृद्धिको कामनाका लागि मनाइन्छ।

यी नेपाली संस्कृतिहरू र परम्पराहरूले नेपालको सांस्कृतिक धरोहरलाई विविध र समृद्ध बनाउँछ, जसले देशको सामाजिक एकता र समृद्धिको प्रतीक बनेको छ।