तेह्रथुम, नेपालको हयात्रुङ झरनाका पाँच रोचक जानकारीहरू ?

तेह्रथुम, नेपाल: नेपालको दक्षिणी समथर क्षेत्रमा अत्यधिक गर्मीको समयमा पहाडका झरनाहरू पर्यटकीय आकर्षण बनेका छन्। वर्षाको मौसमले झरनाहरूलाई थप...

तेह्रथुम, नेपाल:

नेपालको दक्षिणी समथर क्षेत्रमा अत्यधिक गर्मीको समयमा पहाडका झरनाहरू पर्यटकीय आकर्षण बनेका छन्। वर्षाको मौसमले झरनाहरूलाई थप आकर्षक बनाएको छ किनभने यस मौसममा झरनाहरूले थप पानी प्राप्त गर्छन्।

प्रदेश १ मा, मानिसहरू तेह्रथुमको हयात्रुङ झरनाको अद्भुत सुन्दरताको मजा लिन जम्मा भएका छन्। २०७४ सालको स्थानीय चुनावअघि हयात्रुङ देशको सबैभन्दा लामो झरनाको रूपमा परिचित थियो। यो विशेषता २०७४ सालपछि गुम्यो। कालिकोटको पचाल झरना गाउँपालिकाले पचाल झरनाको उचाइ मापन गर्दा यसलाई सबैभन्दा लामो झरना पाइएको थियो।

पचालको उचाइ ३८१ मिटर र हयात्रुङको ३६५ मिटर मापन गरिएको थियो। नेपालको दोस्रो लामो झरना भए पनि हयात्रुङ प्रदेश १ को सबैभन्दा लामो झरना बनेको छ। अन्य लामो झरनाहरूमा ताप्लेजुङको ३०० मिटर अग्लो फुङफुङे झरना, संखुवासभाको १९१ मिटर अग्लो घोरले झरना, र ओखलढुंगाको १३० मिटर अग्लो पोखली झरना पर्दछन्।

प्रदेश १ मा दर्जनौं झरनाहरू छन्। भेडेटारको नमस्ते झरना सबैभन्दा प्रसिद्ध हो। भारतको बिहार र पश्चिम बंगाल राज्यबाट हजारौं मानिसहरू यो झरनाको अवलोकन गर्न आउँछन्।

हयात्रुङ झरनाको ठूलो पर्यटकीय महत्त्व छ, तर यसको पानीको मात्रा उत्तम छैन। वर्षाको समयमा पनि यसले पर्याप्त पानीको मात्रा राख्दैन। स्थानीयहरू भन्छन् कि सुख्खा मौसममा यो झरनाजस्तो देखिँदैन।

फेदाप गाउँपालिकाका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत भोगेन्द्र श्रेष्ठका अनुसार हयात्रुङ झरनामा करिब मध्य अप्रिलदेखि मध्य अक्टोबरसम्म उचित पानीको मात्रा रहन्छ। हयात्रुङ फेदापको वडानम्बर ४ (सान्दु) र वडानम्बर ५ (इशिबु) को सिमानामा पर्छ।

स्थानीयहरूले आफ्नो स्थानीय सरकारलाई झरनाको पानीको प्रवाह बढाउन थप प्रयास गर्न आग्रह गरेका छन्। "यदि हयात्रुङमा पर्याप्त पानी छैन भने, झरना कसले भन्छ?", भन्छन् स्थानीय तेजप्रसाद लिम्बू, "हामीलाई यसमा थप लगानी आवश्यक छ। अरू सुविधाहरू पछि गर्न सकिन्छ।"

पहिले, हयात्रुङ झरनामा पुग्न कठिनाइ थियो। अहिले भने यातायातको अवस्था पूर्ण रूपमा परिवर्तन भएको छ। हयात्रुङ मध्यपहाडी (पुष्पलाल) राजमार्गको नजिक छ। यो बाटासे सडक खण्डको सान्दु स्कुल हुँदै केही मिनेटको यात्रामा पर्छ। धनकुटादेखि ताप्लेजुङ जोड्ने तमोर करिडोर राजमार्गबाट हयात्रुङसम्म करिब दुई घण्टाको यात्रा लाग्छ।

त्यस्तै, हयात्रुङ मेची राजमार्गसँग पनि नजिक छ। पञ्चथर खण्डबाट केही घण्टाको यात्रामा हयात्रुङ पुग्न सकिन्छ। यसरी, हयात्रुङ प्रदेश १ को मध्यपहाडी क्षेत्रमा सबैभन्दा पहुँचयोग्य झरनाहरू मध्ये एक हो। 

हयात्रुङ झरना तेह्रथुमको जिल्ला सदरमुकाम म्याङलुङबाट मात्र तीन घण्टाको दूरीमा पर्छ। यद्यपि स्थानीयहरूका लागि यो हलिमेला हुँदै सान्दुसम्मको साहसिक हिलो सडकमा करिब डेढ घण्टाको यात्रा मात्र हो।

प्रदेश १ मा केही झरनासँग सम्बन्धित दुर्घटनाहरू भएका छन्। सबैभन्दा ठूलो दुर्घटना २०७५ सालमा धनकुटाको नमस्ते झरनामा भएको थियो। इटहरीका युवक बिक्रम तामाङको नामस्ते झरनाबाट खसेको ढुङ्गाले लागेर मृत्यु भएको थियो।

हालसम्म हयात्रुङमा यस्ता कुनै दुर्घटना भएका छैनन्। हालसम्म कुनै पनि मृत्यु वा घाइतेको घटना दर्ता गरिएको छैन। स्थानीयहरूका अनुसार हयात्रुङमा ढुङ्गा खस्ने सम्भावना छैन। नेपालकै सबैभन्दा लामो झरना भए पनि यस झरनाको उचित विकास भएको छैन।

यहाँ केही सुविधाहरू जस्तै ट्रस पुल, लिम्बु शैलीको घर, र रेलिङसहितको पदमार्ग, पिकनिक स्थल र अवलोकन स्थलहरू छन्। साथै, लामो झोलुंगे पुल पनि निर्माणाधीन छ। तर, आवासको मामलामा यहाँ कुनै उचित व्यवस्था छैन।

कसैले पनि पोकलाबाङ, फेदाप गाउँपालिकाको केन्द्र फर्कनु पर्छ, अथवा उचित आवासका लागि म्याङलुङसम्म यात्रा गर्नुपर्छ। आन्तरिक र अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटकहरूका लागि यहाँ कुनै होमस्टे छैनन्। हालसम्म यहाँ कुनै होटल उपलब्ध छैन।

मानिसहरूका लागि कुनै आवास विकल्पहरू छैनन्। हयात्रुङको मार्गमा अन्य सुविधाहरू पनि छैनन्, जस्तै हयात्रुङको बारेमा जानकारी दिने कुनै सङ्केतहरू छैनन्।

बाहिरबाट आएका मानिसहरूले झरनाको मार्ग पत्ता लगाउन बारम्बार स्थानीयहरूलाई सोध्नुपर्छ। आतिथ्यप्रेमी स्थानीयहरू हयात्रुङको मार्ग पत्ता लगाउन निकै सहयोगी छन्। यद्यपि, स्थानीयहरू सधैं उपलब्ध हुँदैनन् किनभने उनीहरू प्रायः आफ्नो समय खेतीपातीमा व्यस्त हुन्छन्।

तेह्रथुम, नेपालको हयात्रुङ झरनाका पाँच रोचक जानकारीहरू:

१. नेपालको दोस्रो लामो झरना:

हयात्रुङ झरना ३६५ मिटर अग्लो छ, जसले यसलाई नेपालको दोस्रो लामो झरना बनाएको छ। यद्यपि यो प्रदेश १ को सबैभन्दा लामो झरना हो।

२. पर्यटकीय आकर्षण:

हयात्रुङ झरनाको प्राकृतिक सुन्दरता र शान्त वातावरणले यो पर्यटकहरूको लागि एक प्रमुख आकर्षण केन्द्र बनेको छ। वर्षायाममा यो झरना अझै आकर्षक देखिन्छ।

३. **पहुँच सजिलो भएको:

पहिले कठिनाइपूर्ण पहुँच भएको हयात्रुङ झरनामा अहिले यातायात सजिलो भएको छ। मध्यपहाडी (पुष्पलाल) राजमार्गको नजिक रहेको यो झरना विभिन्न राजमार्गहरूसँग जोडिएको छ, जसले गर्दा यात्रुहरूलाई सजिलै यहाँ पुग्न सकिन्छ।

४. सुख्खा मौसममा कम पानी:

स्थानीयहरूका अनुसार सुख्खा मौसममा हयात्रुङ झरनामा पानीको मात्रा कम हुने गर्छ, जसले गर्दा यो झरनाजस्तो देखिँदैन। तर, मध्य अप्रिलदेखि मध्य अक्टोबरसम्म झरनामा पर्याप्त पानी रहन्छ।

५. अपर्याप्त पूर्वाधार:

हयात्रुङ झरनामा पर्यटकहरूका लागि केही सुविधा छन्, जस्तै ट्रस पुल, पदमार्ग, र पिकनिक स्थल। तर, आवास सुविधा भने अझै राम्रोसँग विकास भएको छैन, जसले गर्दा पर्यटकहरूलाई नजिकैका अन्य ठाउँहरूमा फर्किनुपर्ने हुन्छ।